NUMARALI
HADİS-İ ŞERİF:
حَدَّثَنَا
مُوسَى بْنُ
إِسْمَعِيلَ
قَالَ
حَدَّثَنَا
حَمَّادٌ
قَالَ
أَخْبَرَنَا ثَابِتٌ
عَنْ أَنَسٍ
أَنَّ
ثَمَانِينَ
رَجُلًا مِنْ
أَهْلِ
مَكَّةَ هَبَطُوا
عَلَى
النَّبِيِّ
صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
وَأَصْحَابِهِ
مِنْ جِبَالِ
التَّنْعِيمِ
عِنْدَ
صَلَاةِ الْفَجْرِ
لِيَقْتُلُوهُمْ
فَأَخَذَهُمْ
رَسُولُ
اللَّهِ
صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ وَسَلَّمَ
سِلْمًا
فَأَعْتَقَهُمْ
رَسُولُ اللَّهِ
صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
فَأَنْزَلَ
اللَّهُ عَزَّ
وَجَلَّ
وَهُوَ
الَّذِي
كَفَّ أَيْدِيَهُمْ
عَنْكُمْ
وَأَيْدِيَكُمْ
عَنْهُمْ
بِبَطْنِ
مَكَّةَ
إِلَى آخِرِ
الْآيَةِ
Enes (r.a) den; demiştir
ki:
Sabah namazı vaktinde
Mekkelilerden seksen kişi Tenim dağlarından Peygamber (s.a.v.) in ve ashabının
üzerine, onları öldürmek için. (ansızın) indiler. Rasûlullah (s.a.v.) onları
esir olarak ele geçirdi. Sonra serbest bıraktı. Bunun üzerine Aziz ve Celil
olan Allah,
"Mekke'nin
göbeğinde onlara karşı size zafer verdikten sonra, onların ellerini sizden,
sizin ellerinizi de onlardan çeken odur."[Fetih 24] ayet-i kerimesini
sonuna kadar indirdi.
İzah:
Müslim, cihad; Tirmizi,
tefsir; Ahmed b.Hanbel III, 125, 290.
Tenîm, Mekke ile Şerif
arasında, Mekke'ye üç ya da dört rriil uzaklıkta bir yerdir. Mekke'ye en yakın
mikat burası olduğu için harem dairesi içerisinde bulunup da Umre yapmak
isteyenler, ihrama girmek için buraya gelirler. Bu sebeple halk arasında burası
"umre" ismiyle anılır.
Mekkeli müşriklerin
Hudeybiye musalehası yılında müslümanlara saldırmak için sabah namazı vaktini
seçmiş olmalarının sebebi, kendilerince müslümanları ansızın ve gafil olarak
yakalamaktı. Fakat aslında gafil olan kendileri oldukları için müslümanlar
tarafından kıskıvrak yakalandılar.
Metinde geçen kelimesi
"selem" ve "silm" şeklinde okunabilir.
"Selem"
şeklinde okunduğu zaman esir etmek, "silm" şeklinde okunduğu zaman da
sulh yapma, uzlaşma anlamına gelir. Hattabi ile lbnü'1-esir bu kelimeyi esir
etme anlamına gelen "selm" şeklinde okumanın daha doğru olacağını
söyledikleri için biz de tercümemizde bu manayı tercih ettik.
Bu hadisri şerif esiri
karşılıksız olarak serbest bırakmanın caiz olduğunu söyleyen İmam-ı Şafiî'nin
delilidir.
Hanefi ulemasına göre
ise esiri meccânen serbest bırakmak caiz değildir. İsterse bu esir islamiyeti
kabul etmiş olsun.
İmam Malik ile İmam
Ahmed'e göre de esirleri serbest bırakmak caiz değildir.
İmam Şafiî (r.a)'e göre
ise veliyyüM-Emr, göreceği bir gerekçeye bağlı olarak, esirleri bir bedel
mukabilinde olmaksızın serbest bırakabilir.[Bilmen Ö.Nasuhi, Hukuki İslâmiyye,
III. 403.]